featured photo: Birat Post

 धिरज दाहाल 

लकडाउन खुलेको केही दिनसम्म सामान्य रहेको बिराटनगर फेरी सन्त्रासको बन्दि बनेको छ । कोरोनाको संक्रमण समुदायस्तरमा पुगेपछि बिराटनगर जोखिममा रहेको हो । बिराटनगरकै चर्चित निजी अस्पतालका बरिष्ठ चिकित्सकमा कोरोना संक्रमण प्रमाणित भएपछि उत्पन्न परिस्थितीले त्रास त बढायो नै त्यो भन्दा ठुलो ति चिकित्सकसँगका सहयात्री र सहयोगीको नामावली थपिदै जादा संख्यामा उल्लेख्य बृद्दि भएको छ । यसले कोरोना भन्दा पनि केही दिन चिकित्सकलाइ चर्चित बनायो । महानगरवासिले ति चिकित्सकलाई कोरोना भन्दा ठुलो भाइरस बनाए । संसारका कुख्यात अपराधीको पंक्तिमा उनी उभ्याइए । उनको शरिरमा रहेका कोरोनाका भाइरसहरुले दिने पिडामा कसैले उफ् गरेनन् । हिजोसम्म स्थानिय स्तरमा उनले गरेका स्वास्थका ठुला उपलब्धिहरुलाई कति सहजै आजको एउटा गल्तीले त्यसलाई अपराध बनायो अनी उनलाई अपराधी पत्तै भएन ।

लकडाउनलाई रमाइलो मानेर लकडाउन हेर्न निस्किएका मनुवाहरु आज फेरी डिङ हाँक्दैछन् । मास्क लगाउदा समाजमा डरछेरुवाको उपाधि पाइन्छ कि झैं गर्ने बौद्दिक जमात आज फेरी चोकका चिया दोकानदेखि लुकेर खुलेका भट्टीमा बैज्ञानिकका भन्दा ठुला तर्क राख्दैछन् । लाग्छ यिनीहरुका गोजीमा कोरोनाको भ्याक्सिन छ ।

कोरोना समुदायस्तरमा फैलिसकेको छ । जनता त्रसित बनेका छन । समुल बिराटनगर त्रासमा छ । कोरोनाको हिजोका शुरुवाती दिनमा चोके गफ बनाइएको कोरोनाले आजका दिनमा आफ्नो मुल स्वरुप बिराटनगरलाई देखाएको छ । दैनिक संक्रमितको संख्या २ अंकमा देखिन थालेको छ । आज एकाइँ र दाँइमा देखिएको यो संख्या भोलीका दिनमा सयकडामा देखिने निश्चित छ । उता हिजो लकडाउनलाई रमाइलो मानेर लकडाउन हेर्न निस्किएका मनुवाहरु आज फेरी डिङ हाँक्दैछन । माक्स लगाउदा समाजमा डरछेरुवाको उपाधि पाइन्छ कि झैं गर्ने बौद्दिक जमात आज फेरी चोकका चिया दोकानदेखि लुकेर खुलेका भट्टीमा बैज्ञानिकका भन्दा ठुला तर्क राख्दैछन । लाग्छ यिनीहरुका गोजीमा कोरोनाको भ्याक्सिन छ ।

लामो समयसम्म रहेको लकडाउनका कारण बिश्व अर्थतन्त्र जर्जर बनेको छ । यसबाट नाम मात्रको रुपमा रहेको औधोगिक नगरी पनि अछुतो रहन सकेन तर, सामान्य ब्यापारीका लागी । बिराटनगरका मुल सडकमा महिनाको हजारौ र लाखौंमा बहाल तिरेर ब्यापारीमा बहाल भएकाहरुलाई कोरोना अभिशाप बन्यो । ऋण लागे केही ख्यास्दैन दिन नलागोस भन्ने उखानले आफुलाई उल्टाउदै ऋण र दिन एकैपटक लगाइदिएको छ । ठेलामा सरकारी र निजी अस्पतालका अगाडी र चौबाटोमा चिया, मःमः बेच्नेसम्म यसका शिकार बने । दैनिक मजदुरी गरेर खानेका माथिंगलमा कोरोना ग्रहण बन्यो ।

सडकमा हिड्ने बटुवालाई ग्राहक मानेका र उनीहरुकै भरमा चलेको ब्यापारबाट चलेको घरको हिसाव किताव गोलमाल बन्यो । अर्को तिर औलामा गन्न सकिने केही ब्यापारीका लागी कारोना मालामाल नै सावित भइदियो । चाउचाउ उत्पादन गर्ने घराना सेनिटाइजर बनाउन थाले । कट्टु सिलाएर बुधहाट र शनिहाटमा मेड इन थाइल्याण्डको ट्याग भिराउनेहरु मास्कमा ट्याग झुण्डाउन जान्ने भए । शुरुमा अभाव भएर हजार रुपैयामा बेचेको माक्सको मुल्य केहिदिनमा पैसठ्ठी रुपैया कायम भइदियो । कति सजिलै झुक्क्याए एन. नाइन्टिफाइभ. लेखिदिएर । अनि हिजो आफुलाई ब्यापारीसगैं समाजसेवी भनेर चिनाउन लोभीने उनीहरुको छेपारे छवी छर्लङ्घ बन्यो । तैपनि आफुहरुले संकटको समयमा जोखिम मोलेर उपभोक्ताको सुरक्षामा योगदान पुर्याएको भन्दै आफुलाई महान बनाउन तल्लिन बनेका छन । बिहेमा कन्यादान दिएको झै २० जनाले एक अर्काको हात छुदै एउटा चाउचाउको पोको दिएर महान समाजसेवी बन्नेको तस्विर पनि मुहारपुस्तिकामा हालेका छन । माथि लेखिदिन्छन–“युवा समाजसेवी ……फलानोद्वारा राहत बितरण, कहाँ छ सरकार?”

आँखा फुटेको गोरुले सधै हरियो देख्छ भनेझैं यिनले जनताको जिवन सुरक्षाका निम्क्ति महानगरको यो निर्णयमा समेत राजनिती नै देखे । हुनत सामाजिक बिकास मन्त्री र मन्त्रालयको निर्णय क्षमताको बिषयमा शब्द खर्चनु ब्यर्थ नै छ । एउटा सामान्य वडा सदस्यले गर्ने काममा मन्त्री आफै सरिक हुन्छन । मुसुक्क हास्छन, फोटो खिचाउँछन । दुधे बालकको हुज्जत सचिवालय छदैछ , मुहार पुस्तिकामा ठोकिदिन्छन फेरी लेखिदिन्छन–“जनताका पिडामा माननीय मन्त्रिज्यु ।” सेलरोटी र आलु टिम्मुर अचारको स्वाद लिन देखि स्वस्थानीको साङ्घे समापनमा प्रमुख अतिथी, सेतो गाडी झण्डा फररररर ।  केही समय अघिसम्म प्रधानमन्त्री के.पी. शर्मा ओलीको एउटा टुक्काले सामाजिक संजालदेखी लिएर नेपालका हास्यकलाकारहरुलाई राम्रो खुराक दिएको थियो । उट्पट्याङ ओलीले कतै भाषणमा “मलाई ताज्जुव लाग्छ, मलाई अचम्म लाग्छ ।”, भनिदिएका थिए सबैका मुख मुखमा झुण्डिहाल्यो । तर ओलीको यो कथन यतिबेला उनकै सरकारकालागी सार्थक भएको झै भएको छ ।

मुलुक कोरोना कहरका कारण ठप्प छ । सरकारका आफ्नै समस्या छ । सरकारमा रहेको दल नेकपा देशका लागी हैन स्यंमको आन्तरिक खिचातानीमा रुमलिएको छ, सौताको झगडामा कपाल लुछालुछ गरे झैं । जनता रोग,भोक र शोक खपिरहेका छन । सरकार लंगडो छ । जनता भोकले कराउदै छन , सरकार बहिरो छ । जनताका लाश दिनदिनै उठिरहेका छन , सरकार अन्धो छ । बास्तवमै चौबाटोमा उभिएर हेर्दा मलाई ताज्जुव लाग्छ, अचम्म लाग्छ ।

बिराटनगर महानगपालिकामा कोरोनाको जोखिम बढेको भन्दै स्थानिय सरकार अर्थात महानगरपालिकाले लकडाउनको घोषणा गर्यो । लकडाउनको घोषणाकै क्रममा पनि प्रदेश सरकारले हलो अड्काएकै हो । तर, स्थानियरुपमा लकडाउनको माग अत्याधिक बढेपछि प्रदेश सरकारले स्थानिय तहलाई अधिकार प्रत्यायोजन गरेको कतै लुकेको छैन । सामाजिक बिकास मन्त्रालय अन्र्तगतको यो बिषय, निर्णय वा जिम्मामा फेरी एकपटक जनताको सुरक्षाको भन्दा राजनैतिक अहंमताको तस्विर देखियो । लाग्यो, बिराटनगर महानगरमा नेपाली कांगे्रसका जनप्रतिनिधी निर्बाचित हुनु प्रदेश कमाउन्युष्ट सरकारकालागी राजनैतिक प्रतिशोध साध्नका लागी हो ।

आँखा फुटेको गोरुले सधै हरियो देख्छ भनेझैं यिनले जनताको जिवन सुरक्षाका निम्क्ति महानगरको यो निर्णयमा समेत राजनिती नै देखे । हुनत सामाजिक बिकास मन्त्री र मन्त्रालयको निर्णय क्षमताको बिषयमा शब्द खर्चनु ब्यर्थ नै छ । एउटा सामान्य वडा सदस्यले गर्ने काममा मन्त्री आफै सरिक हुन्छन । मुसुक्क हास्छन, फोटो खिचाउँछन । दुधे बालकको हुज्जत सचिवालय छदैछ , मुहार पुस्तिकामा ठोकिदिन्छन फेरी लेखिदिन्छन–“जनताका पिडामा माननीय मन्त्रिज्यु ।” सेलरोटी र आलु टिम्मुरको स्वाद लिन देखि स्वस्थानीको साङ्घे समापनमा प्रमुख अतिथी, सेतो गाडी झण्डा फररररर ।

सायद प्रमुख जिल्ला अधिकारीले बिराटनगर टेकेको ३ दिनमा मुख खोले – सरकारले सहयोग गरेको छ भनेर । तर सरकार प्रश्न यो पनि आउँछ– के बिराटनगरका जनताको दायित्व केवल महानगरको मात्र हो ? के बिराटनगर प्रदेश नं १ को नक्सा भन्दा बाहिरको अलग्गै राज्य हो ? के बिराटनगरमा नेपाली कांग्रेसबाट मेयर, उपमेयरमा निर्बाचित हुनु बिराटनगरका लागी अभिशाप बनेको हो ?

के बिराटनगरका जनताको दायित्व केवल महानगरको मात्र हो ? के बिराटनगर प्रदेश नं १ को नक्सा भन्दा बाहिरको अलग्गै राज्य हो ? के बिराटनगरमा नेपाली कांग्रेसबाट मेयर, उपमेयरमा निर्बाचित हुनु बिराटनगरका लागी अभिशाप बनेको हो ? कोरोनाको यो भयावह कहरका समयमा प्रदेश सरकारको भुमिकाका बिषयमा प्रश्न स्ववाभिकरुपमा खडा भएका छन । संक्रमितको संख्या दिनदिनै बढ्दो क्रममा छ । बिरामीलाई राख्नका लागी शैया उपलब्ध छैनन । राखिएका बिरामीकालागी सामान्य मानबिय सुबिधा छैन । बिरामी पोशिलो खानेकुराको नाममा झोलमा डुबेको किरा खान बाध्य छन । मानसिक रुपले बिरामीलाई मजबुत बनाउनुपर्नेमा बिरामी झन झन बिरामी बन्दै गएका छन । अस्पताल अस्पताल कम डम्पिङ साइट जस्तो बन्दै गएको छ । सरकार सामान्य झारा टार्ने प्रष्टिकरण दिन तल्लिन छ । उता माननीय मुख्यमन्त्री गायव बनेका छन । पार्टीको आन्तरिक बिबादमा फसेका मुख्यमन्त्री बिबाद समाधान खोज्न सायद केन्द्र पुगेका छन । जनता यहाँ दिनैदिन मृत्यु कुर्न विवस छन सरकार सहयोग जुटाउँदै छ रे !

महानगरका प्रमुख भिम पराजुलीले प्रदेश सरकारले कोरोना कहरमा यथोचित सहयोग नगरेको प्रष्ट पारेका छन । चाहे त्यो लकडाउन घोषणाका क्रममा होस चाहे अहिलेको असामान्य अवस्थामा । करिव २ महिना अघि प्रदेश सरकारले घोषणा गरेर केवल घोषणामा नै सिमित गरेको २५० सैयाको कोभिड अस्पतालका सैया कहाँ बनाउँदैछ पत्तो छैन ? समुल प्रदेशको त कुरै छोडौ केवल बिराटनगरका मात्र संक्रमितको संख्यालाई समेत प्रदेशमा रहेका ३ वटा उपचार केन्द्रले थेग्न सक्ने अवस्था अब पक्कै छैन ।

महानगरले आफ्नो सम्पूर्ण तागत कोभिडको नियन्त्रण प्रयासमा खर्च गरिरहेको छ तर, उता प्रदेश सरकार कता छ र कस्तो योजना बनाइरहेको छ जनतालाई पत्तै छैन । यो प्रष्ट छ कि प्रदेश सरकारको सहयोग नरहने हो भने कुनै पनि महानगर, नगर वा पालिकाले पुर्णरुपले काम गर्न सक्दैनन । तर, यहाँ त हरेक परिस्थितीमा राजनितीको प्रश्न आउँछ । यो भयावहतामा पनि आफ्नो बर्चस्वतालाई टिकाउन वा बढाउन सकिन्छ कि सकिदैन ? त्यसैले सायद प्रमुख जिल्ला अधिकारीले बिराटनगर टेकेको ३ दिनमा मुख खोले – सरकारले सहयोग गरेको छ भनेर । तर सरकार प्रश्न यो पनि आउँछ– के बिराटनगरका जनताको दायित्व केवल महानगरको मात्र हो ? के बिराटनगर प्रदेश नं १ को नक्सा भन्दा बाहिरको अलग्गै राज्य हो ? के बिराटनगरमा नेपाली कांग्रेसबाट मेयर, उपमेयरमा निर्बाचित हुनु बिराटनगरका लागी अभिशाप बनेको हो ?

सम्बन्धित

विराटनगरको श्री हस्पिटल विवाद : हस्पिटल प्रशासनले भन्यो “हामीमाथि अन्याय भयो ,अदालत जान्छौं”

कोभिड–१९ को सङ्क्रमण बढ्दै, एक हप्तामा ३५ जनामा कोरोना संक्रमण

नेपालले चाहेर पनि भारु ५०० भन्दा माथिका नोट चलाउनसक्ने अवस्था छैनः अर्थमन्त्री पौडेल

राजाको पक्षमा जनमत बनेको छः पशुपति खड्का